صنعت شیلات و آبزی‌پروری به عنوان یکی از ارکان اصلی تأمین امنیت غذایی و توسعه اقتصادی در مناطق ساحلی، به شدت به تجهیزات و ادوات مقاوم و بادوام وابسته است. در این میان، انواع سیم، مفتول و طناب‌های فولادی (سیم بکسل) نقشی حیاتی و اغلب نادیده گرفته شده ایفا می‌کنند. از کشیدن تورهای عظیم در اعماق دریا تا ساخت قفس‌های مدرن پرورش ماهی، انتخاب مفتول مناسب، تضمین‌کننده کارایی، ایمنی و پایداری اقتصادی این صنعت است. این مقاله به بررسی کاربردهای تخصصی مفتول در صنایع شیلات و آبزی‌پروری و ویژگی‌های کلیدی مورد نیاز برای عملکرد بهینه در محیط خورنده دریا می‌پردازد.

مفتول در صید و ماهیگیری تجاری

در صنعت ماهیگیری، تجهیزات به طور مداوم تحت تنش‌های مکانیکی شدید و در معرض آب شور دریا قرار دارند. بنابراین، مفتول‌های به کار رفته باید دارای استحکام بالا و مقاومت فوق‌العاده در برابر خوردگی باشند.

۱. طناب‌های فولادی (سیم بکسل) برای کشیدن تور و مهار

سیم بکسل‌ها، که از تابیده شدن چندین رشته مفتول فولادی به دور یک هسته مرکزی (فولادی یا کنفی) ساخته می‌شوند، اصلی‌ترین ابزار برای کشیدن تورهای بزرگ ماهیگیری مانند تورهای ترال (کف‌روب) هستند. این طناب‌ها باید دارای ویژگی‌های زیر باشند:

  • مقاومت کششی بالا: برای تحمل وزن سنگین تور و صید.
  • مقاومت در برابر سایش و خستگی: به دلیل کشیده شدن مداوم بر روی وینچ‌ها و بستر دریا.
  • مقاومت به خوردگی: استفاده از مفتول گالوانیزه گرم (پوشش داده شده با فلز روی) یک الزام اساسی در محیط‌های دریایی است. برای کاربردهای حساس‌تر و دوام بیشتر، از مفتول فولاد ضد زنگ (استنلس استیل) نیز استفاده می‌شود.

علاوه بر کشیدن تور، از سیم بکسل‌های گالوانیزه برای لنگر انداختن و مهار کردن قایق‌ها و کشتی‌های ماهیگیری نیز استفاده می‌شود.

۲. ساخت ادوات صیادی (گرگور و تله)

گرگورها یا تله‌های ماهیگیری که برای به دام انداختن ماهی و سایر آبزیان استفاده می‌شوند، عمدتاً از مفتول گالوانیزه ساخته می‌شوند. مقاومت این مفتول در برابر زنگ‌زدگی، عمر مفید این ابزارها را به طور چشمگیری افزایش داده و هزینه‌های تعمیر و تعویض را برای صیادان کاهش می‌دهد.

مفتول در آبزی‌پروری و ساخت قفس‌های پرورش ماهی

پرورش ماهی در قفس، یکی از روش‌های مدرن و کارآمد برای افزایش تولید آبزیان است که موفقیت آن به شدت به کیفیت و دوام سازه قفس بستگی دارد.

۱. ساختار و چارچوب قفس

چارچوب اصلی قفس‌های پرورش ماهی، به ویژه قفس‌های فولادی، از لوله‌ها و پروفیل‌های فلزی ساخته می‌شود که استحکام و پایداری سازه را در برابر امواج و جریان‌های دریایی تضمین می‌کنند. این چارچوب‌ها باید در برابر خوردگی مقاوم باشند تا از فرسایش و تخریب زودهنگام جلوگیری شود.

۲. توری‌های فلزی و سیستم‌های مهار

توری، به عنوان دیواره اصلی قفس، نقشی حیاتی در نگهداری ماهی و جلوگیری از ورود شکارچیان دارد. در ساخت این توری‌ها از مواد مختلفی استفاده می‌شود:

  • توری فلزی گالوانیزه: این توری‌ها بسیار بادوام و مقاوم در برابر حمله شکارچیان هستند. همچنین به دلیل خاصیت ضد رسوب (Anti-fouling) فلز روی، رشد جلبک‌ها و موجودات مزاحم بر روی آن‌ها کمتر است که به بهبود جریان آب در قفس کمک می‌کند.
  • مفتول با روکش PVC: برای افزایش حداکثری مقاومت در برابر خوردگی آب شور، از مفتول‌های گالوانیزه با یک لایه پوشش PVC استفاده می‌شود. این روکش پلاستیکی، یک سد محافظ اضافی در برابر عوامل خورنده ایجاد کرده و عمر مفید توری را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
  • سیستم مهار (Mooring System): برای ثابت نگه داشتن قفس‌ها در محل مورد نظر، از سیستم‌های مهار قدرتمند متشکل از طناب‌های فولادی (سیم بکسل) گالوانیزه یا استنلس استیل، زنجیر و لنگرهای بتنی یا فلزی استفاده می‌شود.

اهمیت انتخاب مواد و استانداردهای فنی

محیط دریایی به دلیل شوری بالا و رطوبت دائمی، یکی از خورنده‌ترین محیط‌ها برای فلزات است. بنابراین، انتخاب ماده مناسب برای مفتول‌های مورد استفاده در شیلات و آبزی‌پروری از اهمیت بالایی برخوردار است:

  • مفتول گالوانیزه گرم: به دلیل پوشش ضخیم و مقاوم روی، بهترین گزینه اقتصادی برای اکثر کاربردهای دریایی است.
  • فولاد ضد زنگ (استنلس استیل): گریدهایی مانند 316 که حاوی مولیبدن هستند، مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی کلریدی (ناشی از نمک) دارند و برای اجزای حیاتی و کاربردهایی که نیاز به حداکثر طول عمر دارند، استفاده می‌شوند.
  • مفتول با روکش PVC: این نوع مفتول ترکیبی از استحکام فولاد گالوانیزه و مقاومت شیمیایی بالای PVC را ارائه می‌دهد و برای ساخت توری قفس‌ها گزینه‌ای ایده‌آل است.

علاوه بر انتخاب ماده، رعایت استانداردهای فنی در تولید و استفاده از این تجهیزات ضروری است. استانداردهایی مانند NS 9415 (استاندارد نروژی برای مزارع پرورش ماهی) الزامات دقیقی را برای طراحی، ساخت و نصب قفس‌ها و سیستم‌های مهار تعیین می‌کنند تا ایمنی و پایداری این سازه‌ها تضمین شود.

نتیجه‌گیری

مفتول‌های تخصصی، ستون فقرات نامرئی صنعت مدرن شیلات و آبزی‌پروری هستند. از استحکام سیم بکسل‌هایی که تورهای سنگین را از دل دریا بیرون می‌کشند تا دوام توری‌های گالوانیزه که از سرمایه‌های ارزشمند مزارع پرورش ماهی محافظت می‌کنند، همگی به انتخاب هوشمندانه و کیفیت بالای این محصولات فلزی وابسته است. سرمایه‌گذاری بر روی مفتول‌های مقاوم در برابر خوردگی، نه تنها به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های عملیاتی کمک می‌کند، بلکه گامی مهم در جهت توسعه پایدار و ایمن این صنعت حیاتی است.

📞 اطلاعات تماس: